Παρασκευή 21 Αυγούστου 2015

ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Μουσείο Σχολικής Ζωής και  Εκπαίδευσης του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Διάσωσης Σχολικού Υλικού
Τριπόδων 23 Πλάκα
info@ekedisy.gr
Δείτε το ΕΔΩ


Ένα νέο μουσείο ζωντανεύει στην Αθήνα και αποτελεί έναν ακόμα λόγο για να επισκεφτείτε την Πλάκα και να περιπλανηθείτε στα στενά και γραφικά σοκάκια της. Το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης στεγάζεται σε ένα διατηρητέο κτίριο του 19ου αι., στην οδό Τριπόδων, τον αρχαιότερο δρόμο της Αθήνας, το οποίο εντυπωσιάζει για τις διακοσμητικές του λεπτομέρειες και τις πλούσιες οροφογραφίες.
Το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης αξιοποιώντας μία από τις μεγαλύτερες συλλογές σχολικών βιβλίων και εκπαιδευτικού υλικού, η οποία καλύπτει χρονικά διάστημα περίπου τριών (3) αιώνων, επιδιώκει να ανασύρει μνήμες από τα σχολικά χρόνια.



Κατά τη διάρκεια της ξενάγησής σας στον χώρο μας, θα έχετε την ευκαιρία να φορέσετε ξανά την μπλε ποδιά και να περιηγηθείτε στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης και των σχολικών βιβλίων, να αναγνωρίσετε αντικείμενα των σχολικών  χρόνων και της διδασκαλίας αλλά και να καθίσετε ξανά στα θρανία, αφού με μεγάλο μεράκι δημιουργήσαμε μια προσομοίωση τάξης των παλαιότερων δεκαετιών.


Οι μεγαλύτεροι θα επαναφέρουν τις σχολικές αναμνήσεις βλέποντας τα παλιά σχολικά βιβλία και θα θυμηθούν τα παιδικά τους χρόνια καθισμένοι στα ξύλινα θρανία, γράφοντας στις πλάκες με τους κονδυλοφόρους. Οι μικρότεροι, λαμβάνοντας μέρος στα εκπαιδευτικά μας προγράμματα, θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ένα διαδραστικό ταξίδι στο χρόνο ανακαλύπτοντας την ιστορία του παλιού σχολείου, αλλά και να συμμετάσχουν σε διαδρομές και δράσεις σχετικές με το περιβάλλον, την τέχνη, τη λογοτεχνία, το θέατρο, την παράδοση και τον πολιτισμό.



Στον  χώρο του Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης φιλοξενούνται πολιτιστικά δρώμενα, εκθέσεις τέχνης, θεατρικές παραστάσεις,  βιβλιοπαρουσιάσεις, ομιλίες και διαλέξεις.

Εάν θέλετε να βοηθήσετε και εσείς την προσπάθεια του Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, μπορείτε να γίνετε μέλη και να έχετε τα προνόμια που σας παρέχει η κάρτα μέλους με δωρεάν είσοδο και εκπτώσεις σε όλα του τα προγράμματα.

Μπορείτε ακόμα να κάνετε δωρεές. Οι συλλογές μας εμπλουτίζονται καθημερινά και  τις δικές σας δωρεές. Η δωρεά σας καταγράφεται και σας αποστέλλεται σχετική επιστολή. Τα αντικείμενα χρησιμοποιούνται είτε στις εκθέσεις μας είτε ως ερευνητικό υλικό.

  
Το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης εκπονεί:
·         Ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία κάθε  βαθμίδας.
·         Εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια για παιδιά και γονείς.
·         Εργαστήρια και επιμορφωτικά προγράμματα εκπαιδευτικών και ενηλίκων
·         Ξεναγήσεις και προβολές σε ομάδες ενηλίκων, φοιτητών, Συλλόγων.
·       Ξεναγήσεις σε επιλεγμένα μνημεία και ιστορικούς χώρους της Πλάκας (μπορούν να πραγματοποιηθούν σε ομάδες άνω των 5 ατόμων κατόπιν συνεννόησης).



Πωλητήριο
Μέσα στο μουσείο λειτουργεί πωλητήριο με  επιλεγμένα αντικείμενα και ιδέες για αναμνηστικά και δώρα

Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2014

ΜΝΗΜΕΙΟ ΛΥΣΙΚΡΑΤΗ Ή ΦΑΝΑΡΙ ΤΟΥ ΔΙΟΓΕΝΗ



Ποιο είναι το καλύτερα σωζόμενο χορηγικό μνημείο στην Αθήνα;

Το μνημείο του Λυσικράτη
Το Μνημείο του Λυσικράτη ή Φανάρι του Διογένη, είναι το  καλύτερα σωζόμενο χορηγικό μνημείο στην Αθήνα. Βρίσκεται στην Πλάκα,  δίπλα στην ομώνυμη Πλατεία Λυσικράτους και στην  ιστορική οδό Τριπόδων. Η οδός Τριπόδων, άλλωστε πήρε το όνομά της από τους χορηγικούς τρίποδες που ήταν τοποθετημένοι εκατέρωθεν του δρόμου.

Πρόκειται για χορηγικό μνημείο, δηλαδή μνημείο πάνω στο οποίο τοποθετούσαν τον τρίποδα, που δινόταν ως τιμητικό έπαθλο στον χορηγό, που αναλάμβανε τη συγκρότηση του  χορού αλλά και τα έξοδα διεξαγωγής χορευτικών αγώνων κατά τις επίσημες τελετές. Το προσφερόμενο στον χορηγό έπαθλο το κατέθεταν είτε στο Ιερό του Διονύσου είτε στη γειτονική με το ιερό, οδό των Τριπόδων. Για να φαίνεται μάλιστα ακόμα πιο μεγαλοπρεπές το έπαθλο (το είχαμε το κουσούρι από παλιά το φαίνεσθαι και το επιδεικνύεσθαι)  το τοποθετούσαν σε ψηλή βάση, που είχε είτε μορφή κίονα, είτε σε σχήμα ναΐσκου.
 Η χορηγία στην αρχαία Αθήνα
Η αθηναϊκή-σοφή-πολιτεία αντί φορολογίας πλούσιων Αθηναίων ή και μετοίκων τους ανέθετε να αναλαμβάνουν τα έξοδα του ανεβάσματος των παραστάσεων. Όταν το έργο, για το οποίο είχαν αναλάβει τα έξοδο,  κέρδιζε βραβείο, ο χορηγός ανταμειβόταν από την πόλη με ένα τρίποδα χάλκινο ή επίχρυσο. Τον τρίποδα αυτό τοποθετούσε  επάνω σε χορηγικό μνημείο, αφιερωμένο στον Διόνυσο. Η οδός Τριπόδων πήρε το όνομά της από την τοποθέτηση αυτών των τριπόδων δεξιά και αριστερά του δρόμου. Οι Αθηναίοι έκαναν τη βόλτα τους στην Τριπόδων για να θαυμάσουν τα μνημεία αυτά και να διαβάσουν ταυτόχρονα και τα ονόματα των νικητών χορηγών. Κάτι σαν το σημερινό Hollywood αλλά ελληνικά ή μάλλον αθηναϊκά.

 Η περιγραφή του Μνημείου
Το μνημείο του Λυσικράτη κτίσθηκε το 333 – 334 π.Χ., όταν την Αθήνα διοικούσε ο Ευαίνετος, όπως φαίνεται και στην γραφή του αφιερώματος. Το κέρδισε ως χορηγός σε αγώνα χορού παιδιών της Ακαμάντιδας φυλής κατά την 111η Ολυμπιάδα.

Στο μνημείο αναφέρονται τα βασικά στοιχεία που έπρεπε ως λογικό να υπάρχουν. Το όνομα του χορηγού, η καταγωγή των ηθοποιών, το όνομα του συγγραφέα και τελευταίο του άρχοντα της πόλης.   «Λυσικράτης Λυσιθέου Κικυνεύς εχορήγει Ακαμαντίς παίδων ενίκα, θεών ηύλει, Λυσιάδης Αθηναίος εδίδασκε Ευαίνετος ήρχε». Το μνημείο αποτελείται από ένα ψηλό ορθογώνιο βάθρο από πωρόλιθο (πλευρές 2.93), πάνω στο οποίο υψώνεται το κυρίως μνημείο, κτίσμα κυκλικό με έξι κορινθιακούς κίονες από πεντελικό μάρμαρο.

Τα θέματα της ζωφόρου
Στη ζωφόρο υπάρχουν ανάγλυφες παραστάσεις με θέμα την περιπέτεια του θεού Διονύσου με τους Τυρρηνούς πειρατές. Οι πειρατές είχαν αιχμαλωτίσει τον θεό χωρίς όμως να γνωρίζουν ποιος είναι και είχαν σκοπό να τον πουλήσουν ως δούλο. Ο Διόνυσος, αφού ελευθερώθηκε, τους τιμώρησε με τη βοήθεια των σατύρων μεταμορφώνοντάς τους σε δελφίνια.  Ο Διόνυσος στη ζωφόρο του μνημείου εμφανίζεται να κάθεται ήσυχος πάνω σε βράχο και νικητής πλέον να παρακολουθεί την καταδίωξη των πειρατών από τους Σάτυρους, εκ των οποίων άλλοι κόβουν κλαδιά από δέντρα, άλλοι χτυπούν τους πειρατές, άλλοι τους καταδιώκουν μέχρι τη θάλασσα, όπου μεταμορφώνονται σε δελφίνια, και άλλοι ξεφαντώνουν πίνοντας από τον κρατήρα. Η επιλογή του θέματος δεν ήταν βέβαια τυχαία αφού είχε σκοπό όχι μόνο να διακοσμήσει το μνημείο αλλά να τιμήσει και  τον θεό, προ τιμήν του οποίου γινόταν οι αγώνες.
Το ύψος του έφθανε τα  10,30 μέτρα και στολιζόταν με έλικες και φυτικά κοσμήματα. Πάνω σ” αυτό το ψηλό βάθρο, ήταν στημένος ο χορηγικός τρίποδας που στηριζόταν από δυο αγάλματα του Σατύρου και του Δελφίνου.

Ο κορινθιακός ρυθμός για πρώτη φορά
Είναι η πρώτη ίσως φορά που έχουμε εμφάνιση και  εφαρμογή του κορινθιακού ρυθμού, γεγονός που το καθιστά ακόμα πιο σημαντικό. Για πολλά χρόνια ήταν το μόνο γνωστό στην Ευρώπη παράδειγμα κορινθιακού αρχιτεκτονήματος της κλασικής περιόδου και το μόνο σωζόμενο κυκλικό κτίσμα της. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το μνημείο να αντιγραφεί  τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό την εποχή της αναβίωσης του κλασικισμού.
Γνωστό και ως φανάρι του Διογένη
Στα μεσαιωνικά χρόνια θεωρούσαν ότι η άκανθος ήταν η βάση κάποιου φαναριού και εξαιτίας αυτού πήρε την ονομασία «λύχνος», φανάρι ή  κάνδυλος του Διογένους,  υπενθυμίζοντας στον κόσμο το Φανάρι με τον Διογένη, τον οποίο η παράδοση παρουσίαζε να περπατά κρατώντας  φανάρι ψάχνοντας απεγνωσμένα  στην αρχαία αγορά για «ανθρώπους». Κατά μία μάλιστα παράδοση θεωρείται ότι ο κυνικός φιλόσοφος έμεινε για ένα διάστημα εκεί.Ακόμα λεγόταν και «φανάρ» του Δημοσθένους καθώς ο ρήτορας Δημοσθένης είχε τη συνήθεια να μελετά έως αργά τη νύχτα.

Υπάρχουν άλλα χορηγικά μνημεία;
Στον αρχαιολογικό χώρο της Πλάκας, στην πλατεία Λυσικράτους, έχουν εντοπιστεί τα θεμέλια 4 χορηγικών μνημείων. Εκτός αρχαιολογικού χώρου, οι ανασκαφές των τελευταίων 30 ετών έχουν φέρει στο φως θεμέλια από δέκα περίπου χορηγικά μνημεία στις οδούς Βάκχου, Βύρωνος, Σέλλεϊ και Τριπόδων. Τα ευρήματα αυτά εντοπίστηκαν σε κατοικίες ή αυλές κατοικιών.
Είναι γνωστό βέβαια και το χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου πάνω από το θέατρο του Διονύσου, σε ένα φυσικό σπήλαιο που αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως ο ναός της Παναγίας της Σπηλιώτισσας.

Φωτογραφίες Ευαγγελία Κανταρτζή
Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης
Τριπόδων 23 Πλάκα Αθήνα
http://www.ekedisy.gr/

Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2014

Ο ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ: ΟΔΟΣ ΤΡΙΠΟΔΩΝ


Ένας δρόμος μικρός, στην Πλάκα, μα  αλήθεια από τους πιο σημαντικούς και ίσως όχι μόνο της Αθήνας. Η οδός Τριπόδων! Θεωρείται ο αρχαιότερος δρόμος της Αθήνας. Είναι μάλιστα γραμμένος στα βιβλίο με τα Ελληνικά ρεκόρ Γκίνες ως  ο μακροβιότερος δρόμος της Αθήνας με την ίδια ονομασία. Για 25 αιώνες ο δρόμος αυτός φέρνει το ίδιο όνομα και τον ίδιο δρόμο έχουν περπατήσει ανά τους αιώνες εκατομμύρια ανθρώπων σε πάμπολλες ιστορικές περιόδους.
DSC09117Ήταν ο δρόμος του Θεάτρου και των Καλών Τεχνών. Ο πιο σύντομος δρόμος που οδηγούσε κατευθείαν από το Θέατρο στην Αγορά. Σύμφωνα μάλιστα με τον αρχιτέκτονα Καζαμιάκη, ο οποίος διαμόρφωσε τον αρχαιολογικό χώρο, η μεγάλη αρχαιολογική αξία του δρόμου οφείλεται στο ότι ο δρόμος αυτός ήταν ένας δρόμος, όχι για να εξυπηρετεί απλές κυκλοφοριακές ανάγκες αλλά ακριβώς ένας  ο δρόμος για να εξυπηρετεί τις ανάγκες για το Θέατρο και γενικότερα για τις Καλές Τέχνες.
Ο δρόμος ξεκινούσε από την είσοδο του τεμένους του Διονύσου, πήγαινε περιφερειακά προς ανατολάς και, αφού παρέκαμπτε την ανατολική πλευρά της Ακροπόλεως, διέτρεχε το βόρειο τμήμα του ιερού βράχου οδηγώντας στα βορειοδυτικά του, ίσως στο σημείο που η Οδός Παναθηναίων γινόταν ιδιαίτερα ανηφορική, προς την κατεύθυνση του Πρυτανείου της Αγοράς, όπου σύμφωνα με τον Παυσανία βρισκόταν η αφετηρία της.
«Έστι δε οδός από του πρυτανείου καλουμένη Τρίποδες∙ αφ’ ου καλούσι το χωρίον, ναοί όσον ες  τούτο μεγάλοι και σφισιν εφεστήκασι τρίποδες, χαλκοί. (Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις)».
DSC08074 Ήταν ο πιο ωραίος και στολισμένος δρόμος της αρχαίας Αθήνας. Φαντασθείτε τους αρχαίους Αθηναίους να ξεκινούν από το Πρυτανείο κάτω στην Αγορά και να ανηφορίζουν τον 800 μέτρων μήκους δρόμο και πλάτους 6 μέτρων για να φθάσουν στον τελικό προορισμό τους, που ήταν το θέατρο του Διονύσου, που χωρούσε 17.000 θεατές.  Εκεί κάτω από τον μαγικό αττικό ουρανό οι αρχαίοι Αθηναίοι απολάμβαναν τα αξεπέραστα έργα των μεγάλων τραγικών αλλά και κωμικών συγγραφέων που δυστυχώς ελάχιστα από αυτά σήμερα έχουμε τη χαρά να απολαμβάνουμε καθώς λίγα μόνο διασώθηκαν και ίσως όχι και τα καλύτερα, συχνά μάλιστα κακοποιημένα από δήθεν πρωτοποριακά τους ανεβάσματα.
Ο δρόμος μας φωνάζει να κάνουμε μια βουτιά στη μνήμη και στην ιστορία μας. Καθώς τον περπατάμε τον φανταζόμαστε σε άλλες εποχές με τους αρχαίους Αθηναίους να τον διατρέχουν ενώ από τη γωνία ξεπροβάλλει ο μπαρμπα -Γιάννης ο κανατάς περπατώντας αγέρωχα με το ψηλό του το καπέλο. Ο ποιητής Δροσίνης γράφει δίπλα στο παράθυρο του σπιτιού του, ο Παλαμάς κατηφορίζει βιαστικά, ο Παπαδιαμάντης σκυφτός και πάντα κατηφής βαδίζει Κυριακή πρωί πηγαίνοντας στο εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου να ψάλει μαζί με τον ξάδελφό του τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη.
Ο Παπαρρηγόπουλος αντάμα με τον Μακρυγιάννη κατηφορίζουν για το σπίτι του. Θα γιορτάσουν μαζί τα Χριστούγεννα του 1843 και το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο θα φωτίσει τη γειτονιά της Πλάκας σκορπώντας θαυμασμό.
Ο Λόρδος Βύρων, ακουμπισμένος νωχελικά στο μνημείο του Λυσικράτη, εμπνέεται το ποίημα για τον μεγάλο του έρωτα, την ωραία κόρη των Αθηνών ενώ ο Περικλής συναντά την εταίρα Φρύνη και ο Δημήτριος του Φαληρέως κάνει τον περίπατό του.
Melina_Mercuri_cafeΝα και η Μελίνα που αστραφτερή πάντα σκορπίζοντας γελαστές καλημέρες πάει να πιει το πρωινό της καφεδάκι στο καφέ Μελίνα ενώ η Ιωάννα Τσάτσου κατηφορίζει πάντα μειλίχια και ευγενής. Ο Χορν μας κλείνει το μάτι με νόημα και κάνει τόπο να περάσει η Μάρω Κοντού που πάει βιαστικά στον Αντωνάκη της…
Αλλά και  Τούρκοι, Φράγκοι, Αρβανίτες, Τουρκόγυφτοι, Αναφιώτες  μπερδεύονται αντάμα ενώνοντας παρόν  και παρελθόν μέσα στην αχλή και την ομίχλη του χρόνου όπου έχθρες, μίση, πάθη, έρωτες,  αγωνίες και  εποχές γίνονται αναμνήσεις που συνοδεύουν τα βήματα των σημερινών εραστών της Πλάκας που συρρέουν από όλο τον κόσμο για να νιώσουν έστω για μια στιγμή κομμάτι και κρίκος της ιστορίας αυτού του τόπου, αυτών των δρόμων…





Το σπίτι του Αντωνάκη στην Τριπόδων

Το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης στην Τριπόδων 23

Κυριακή 3 Αυγούστου 2014

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ. ΕΝΑ ΝΗΣΙ, ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ, ΜΙΑ ΑΝΑΜΝΗΣΗ...ΜΗΛΟΣ

Το ελληνικό καλοκαίρι. Ένα νησί, ένα ποίημα, μια ανάμνηση…Μήλος

milos kleftiko
Pinterest Google Facebook Twitter 
Τι είναι αλήθεια το ελληνικό καλοκαίρι;  Το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας;
Μήλος
Τέλη Ιουλίου
Νύχτα του θέρους απαλύνουσα
ως μέλι σε γεύομαι στην ερήθρα του χώρου.
Εσχεδίαζα ποίημα όπου υπήρχες ηδυπαθής
με δανεισμένα μάτια στη φωτιά των άστρων
με την αγάπη
ταξιδεμένη σε διαθέσεις του σώματος.
Αλλ’  ωραιότητα της μοίρας
έρχεται και σε παίρνει στα χέρια του θέρους
στο ακέραστο του στήθους όπουαπάνω από μας
σε λευκά ιμάτια κυματίζει η αρχή του πόνου
και μορφές παιδιών
λυπηρά ψιθυρίζουν
για τα χαμένα τους πράγματα
όταν το κέλευσμ’ ακούγεται με αέρα πλασμένο.
τραγούδια μη ζητήσετε
ρέουν οι σιωπές στα βουνοπλάγια
κυριαρχούν πλήρως ολόγυρα του προσώπου μου
δέντρου κλαδί ασημίζει εμπρός μου.
στο βάθος της νοσταλγίας Ακατάληπτε
μιλούμε για σένα
πολύ μακριά απ’ τα χείλη μας.
Αυτή την ώρα του ανλυομένου μυστηρίου
όλα
γυρίζουν.
Ν. Καρούζος
milos4

  Ο Νίκος Καρούζος γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου του  1926 στο Ναύπλιο. Οι γονείς του ήταν η Κωνσταντίνα Πιτσάκη και ο Δημήτρης Καρούζος. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος και ο παππούς από την πλευρά της μητέρας του ιερέας και δάσκαλος και συνέβαλαν σημαντικά στα πρώτα παιδικά του χρόνια στην διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Ιδιαίτερα η πλούσια βιβλιοθήκη του ιερέα παππού του. Το 1944 ολοκληρώνει τις γυμνασιακές σπουδές στην γενέτειρά του και την ίδια περίοδο εντάσσεται στην ΕΠΟΝ. Ναυπλίου στο τμήμα διαφώτησης. Αρχίζει να συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά δημοσιεύοντας πoιήματα και άλλα πεζά κείμενα . Το 1961 βραβεύεται με το Β” Κρατικό Βραβείο ποίησης και το 1962 με Α΄Βραβείο ποίησης της Ομάδας των Δώδεκα. Το διάστημα 1983-1986 εργάζεται στο Γ” Πρόγραμμα της Ε.Ρ.Α κάνοντας εκπομπές για την λογοτεχνία. Το 1988 βραβεύεται με το Κρατικό Λογοτεχνικό βραβείο ποίησης. 

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ. ΕΝΑ ΝΗΣΙ, ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ, ΜΙΑ ΑΝΑΜΝΗΣΗ...ΧΙΟΣ

Το ελληνικό καλοκαίρι. Ένα νησί, ένα ποίημα, μια ανάμνηση…Χίος

DSC01612
    

Ελληνικό καλοκαίρι! Τι να είναι άραγε; Φεγγάρια ολοστρόγγυλα που σου εμφανίζονται πίσω από τους μύλους και σου γνέφουν παιχνιδιάρικα το μάτι. Αντέχεις να δεις τη λάμψη τους να απλώνεται και να χαράζει τη θάλασσα;

Χίος
Το πλοίο περιμένει…
Γιατί την τελευταία στιγμή κοντά μου να φανείς;
Δε θα μ’ αποχαιρέταγε σαν θά `φευγα κανείς,
και θά `φευγα αδιάφορος σαν από χώρα ξένη.
Μα τώρα με τον τόπο αυτό, κάποια φιλία με δένει
και τα δεσμά μου τα όμορφα να σπάσω δεν μπορώ,
κι ενώ να μείνω θα `θελα πολύ, κοντά σας να χαρώ
το πλοίο περιμένει…
Φ. Αγγουλές
x
Ο Αγγουλές είναι ποιητής από τη Χίο. Γεννήθηκε στον Τσεσμέ και ήρθε στη Χίο με την καταστροφή. Μεγάλωσε φτωχικά στο Φρούριο της Χίου. Τον κέρδισε η ποίηση και τα γράμματα. Διάβαζε ασταμάτητα αξιοποιώντας το υλικό από τη βιβλιοθήκη του Κοραή στη Χίο διανυκτερεύοντας μάλιστα εκεί. Εξέδωσε τρεις ποιητικές συλλογές, την προπολεμική περίοδο: Την «Αμαβασιά» (1934), τις «Κραυγές στον ήλιο», και τους «Μενεξέδες» (1938). Παράλληλα επιμελήθηκε τη λαογραφική συλλογή «Ο λαός της πατρίδας μου», που την αποτελούσαν λαϊκά δίστιχα και τραγούδια από τον Τσεσμέ.





Κυριακή 27 Ιουλίου 2014

ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗ

Φιλοκτήτης ή αν με το ψέμα μπορείς να φτάσεις στον σκοπό σου;

tragikos-filoktitis-aspondis-filias (1)
Το έργο
Το έργο του Σοφοκλή, Φιλοκτήτης, βασίζεται σε έναν από τους όμορφους και συνάμα τραγικούς μύθους της ελληνικής μυθολογίας.
10348612_1515521001997333_2604679121363798592_nΟ Φιλοκτήτης ζει στον νησί της Λήμνου, απομονωμένος 10 χρόνια, υποφέροντας από  το δάγκωμα ενός δηλητηριώδους φιδιού στο πόδι του. Μόνη του συντροφιά το τόξο που του χάρισε ο Ηρακλής. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Φιλοκτήτης περνούσε από την Οίτη, όταν ο Ηρακλής, μη αντέχοντας τον πόνο, εξαιτίας του δηλητηριασμένου χιτώνα που φόρεσε, δώρο από τη Δηιάνειρα, ζητούσε σωτηρία στη φωτιά αλλά κανένας δεν τολμούσε να το κάνει. Μόνον ο Φιλοκτήτης. Γι’ αυτό και ο ήρωας του έδωσε ως αντάλλαγμα το τόξο του και τα δηλητηριασμένα βέλη του.
Ο Φιλοκτήτης εκστρατεύει μαζί με τους άλλους Έλληνες, επικεφαλής επτά πλοίων για την Τροία. Στη Λήμνο, τον δαγκώνει το φίδι και η πληγή κακοφορμεί τόσο πολύ αναδίδοντας φοβερή δυσοσμία και τον αναγκάζει να ουρλιάζει από τους πόνους τρομάζοντας το στράτευμα. Ο Οδυσσέας τότε προτείνει να τον αφήσουν στη Λήμνο. Δέκα χρόνια ο Φιλοκτήτης μένει μόνος του εκεί υποφέροντας από φρικτούς πόνους αλλά και από την ατιμία που υπέστη από τους συντρόφους του. Όμως έχει ο καιρός γυρίσματα που λένε και ενώ ο πόλεμος μαίνεται στην Τροία, οι Έλληνες παίρνουν χρησμό ότι η Τροία θα πέσει μόνο, αν βοηθήσει το ανίκητο τόξο του Ηρακλή. Έτσι ο Οδυσσέας και ο Νεοπτόλεμος φτάνουν στο νησί για να τον φέρουν πίσω.
Ο Οδυσσέας, πανούργος πάντα,  εξυφαίνει σχέδιο σύμφωνα με το οποίο ο Νεοπτόλεμος πρέπει να ξεγελάσει τον Φιλοκτήτη με τη δικαιολογία ότι τον οδηγεί πίσω στην πατρίδα του, κατηγορώντας ταυτόχρονα τον Οδυσσέα, τάχα γι’ αυτό που του έκανε, ώστε να τον πείσει και να κατορθώσει με δόλο να του αποσπάσει το τόξο. Στην αντίδραση του Νεοπτόλεμου ο Οδυσσέας τον πείθει ότι πρόκειται για το καλό της πατρίδας και πράγματι ο Νεοπτόλεμος πείθεται και θέτει σε εφαρμογή το σχέδιο.
10518967_1515521095330657_2197859115249208310_nΟ Νεοπτόλεμος όμως καταλαμβάνεται από κρίση λόγω του δηλητηρίου από το φίδι και πριν βυθιστεί σε λήθαργο, εμιστεύεται το τόξο στον Νεοπτόλεμο. Ο έντιμος γιος του Αχιλλέα, καταλαμβάνεται από τύψεις για τον δόλο του και όταν ξυπνά ο Νεοπτόλεμος αποφασίζει να του αποκαλύψει όλη τη σκευωρία και να του επιστρέψει το τόξο. Ο Οδυσσέας έρχεται εκείνη τη στιγμή και το αρπάζει αποφασισμένος να αφήσει τον Νεοπτόλεμο εκεί και μάλιστα αυτή τη φορά αβοήθητο τελείως. Η σύγκρουση ανάμεσα σε Οδυσσέα και Νεοπτόλεμο είναι μεγάλη, και μέσα στη διαμάχη και στην πάλη το τόξο βρίσκεται και πάλι στα χέρια του Φιλοκτήτη που αρνείται πεισματικά και εύλογα να βοηθήσει, θέλοντας να επιστρέψει μόνο στην Πατρίδα του. Η εμφάνιση του από μηχανής Θεού, εδώ του Ηρακλή, δίνει το αίσιο τέλος καθώς του λέει ότι είναι προσταγή του Δία να πάει στην Τροία και ότι θα γιατρευτεί η πληγή του από τους γιατρούς ιερείς του Ασκληπιού. Και ο Φιλοκτήτης ακολουθεί έτσι τον Νεοπτόλεμο και τον Οδυσσέα.
Η τραγωδία του Σοφοκλή, 1.471 στίχοι, παρουσιάστηκε στα Διονύσια το 409 π.Χ. και κέρδισε το πρώτο βραβείο.  Το θέμα της εξακολουθεί να θέτει προβλήματα και διλήμματα σημαντικά και διαχρονικά περί των μεγάλων αξιών: η σύγκρουση ανάμεσα στις αξίες του ανθρωπισμού και τις αξίες του πατριωτισμού.  Σύγκρουση μέχρι και σήμερα είναι άλυτη και εγείρει διλήμματα και αντιπαραθέσεις.  Μέχρι πού ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; Πόσο ηθικό είναι αυτό;  Πρώτα ο άνθρωπος  ή η πατρίδα; Η αλήθεια ή το ψέμα έστω και με πρόσχημα της επίτευξης μεγάλων στόχων (εδώ βέβαια το χρησιμοποιούμε για ευτελέστερους στόχους στους μεγάλους θα κολλήσουμε;). Επίκαιρο το θέμα βέβαια σήμερα και η επιλογή του  έργου σημαδιακή με την πτώση-ελεύθερη και κατακόρυφη θα έλεγα των αξιών τις τελευταίες δεκαετίες.
10522150_1515521068663993_7876696035324435433_nΣτο έργο τρεις είναι οι πρωταγωνιστές: ο Φιλοκτήτης, ο Νεοπτόλεμος και ο Οδυσσέας. Παράλληλα κινείται ο χορός των ναυτών. Χαρακτήρες διαφορετικοί τελείως μεταξύ τους, με άλλες προτεραιότητες και αξιακό υπόβαθρο.  Ο δίκιο του κάθενός αβέβαιο. Μια γέρνεις από εδώ και μια από εκεί. Ο Φιλοκτήτης, παθών από τους πρώην συντρόφους του, ούτε να ακούσει θέλει για συγχώρεση και άφεση αμαρτιών.  Ποιος δεν θα τον δικαιολογήσει; Δέκα χρόνια τώρα στη μοναξιά της Λήμνου, υποφέρει από τους πόνους του δηλητηρίου αλλά ο ψυχικός πόνος, αυτός που δεν φαίνεται, είναι πιο έντονος. Το δηλητήριο του φιδιού εμφανές, το δηλητήριο του συντρόφου αφανές μα μόνιμο και αγιάτρευτο. Η ατιμία και τα πισώπλατα χτυπήματα αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια και η συγχώρεση αυτού που τα προκάλεσε δύσκολη και ίσως αδύνατη.
Ο Οδυσσέας, τυπικό δείγμα του Έλληνα; Πολλοί θα επαινέσουν και θα χειροκροτήσουν τα προτερήματά του. Ποια; Να χρησιμοποιεί το μυαλό του ώστε  να ξεγελά για το καλό του λαού και το συμφέρον της πατρίδας. Ο άνθρωπος γι’ αυτόν δεν έχει σημασία. Δύο διαφορετικές ιδεολογίες. Ο άνθρωπος συνθλίβεται μπρος στον καλό σκοπό αλλά με δόλια και πλάγια μέσα. Συχνό θέμα βέβαια και σε άλλες τραγωδίες, τα ξεγελέσματα ετούτα μα πάντα τα αποτελέσματα ολέθρια γι’ αυτούς που τα υφίστανται.
«Το κρίσιμο και το σωστό με αναγκάζουν να υπακούω τους κυβερνήτες» (αχ τι μου θυμίζει, τι μου θυμίζει αυτό;)
 Ο Νεοπτόλεμος, από την άλλη, παρουσιάζεται, ως ο μέσος άνθρωπος, με τις αμφιβολίες του, με την προσπάθειά του να βρει την άκρη, το σωστό, το δίκιο. Στην αρχή παρασύρεται προς την πλευρά του Οδυσσέα, αλλά η φύση του, φύση ευγενική και με γερό υπόβαθρο, τον οδηγεί στην άλλη πλευρά βάζοντας τον άνθρωπο πρώτα. Η διεργασία δεν είναι εύκολη και το πάλεμα μέσα του βαρύ.
 « δεν είν” αισχρό το αδιάντροπο το ψέμα;»
Ποιος αλήθεια είναι αυτός που θα ορίσει ότι το σύνολο είναι πάνω έστω και από έναν άνθρωπο, η πατρίδα είναι πάνω από διαχρονικές αξίες και ηθικούς κανόνες πανανθρώπινους;
Οι διάλογοι ανάμεσα στον Οδυσσέα και τον Νεοπτόλεμο, κείμενο σύγχρονο και τόσο δυνατό και ίσως αναπάντητο ες αεί.
Οδ. : Πούλα μου για την ώρα για λίγο την ψυχή σου (κι άμα τα καταφέρεις), θα κερδίσεις και μεγαλείο και πολλές τιμές απ” όλους.
Νεοπτ. Μα πάλι, δεν είν” αισχρό το αδιάντροπο το ψέμα;
Οδ.:  Όχι, αν με το ψέμα μπορείς να φτάσεις στο σκοπό σου.
Νεοπτ.: Και με τι μούτρα να το τολμήσει αυτό κανείς;
Οδ.: Όμως για τέτοιο κέρδος, πρέπει να είσαι αδίστακτος.
 Η παράσταση
Παράσταση μοντέρνα, με την καλή έννοια, αφαιρετική, λιτή, αέρινη, μίνιμαλ.
images (1)Οι θετικές εντυπώσεις ξεκίνησαν καθώς το οπτικό μας πεδίο συνάντησε το σκηνικό. Από λιτά σκηνικά χορτάσαμε τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα με κίνητρο που δεν  υπηρετεί τη σκηνοθετική πλευρά αλλά συχνά και άλλους λόγους. Εδώ το λιτό σκηνικό, ο σιδερένιος κύκλος, όριζε και υπογράμμιζε το νησί, ενίσχυε τη μοναξιά και την απομόνωση του Φιλοκτήτη. Ένας κύκλος που όριζε τα όριά του και την αδυναμία να ξεφύγει από τα όρια αυτά. Μόνος μέσα στον κύκλο, μόνος στο νησί. Στη συνέχεια στον κύκλο μεταφέρθηκαν δοκάρια, τάβλες, μεταλλικά σκαμπώ, όλα απόλυτα λειτουργικά (σκηνικά και κοστούμια Kέννυ Μακλέλλαν).
Η είσοδος του Μαρμαρινού στη σκηνή με μπεζ κοστούμι και με μικρόφωνο, εισάγει σε μια παράσταση που με το ξεκίνημα της σε ιντριγκάρει. Και αμέσως μετά μια αέναη κίνηση. Ο χορός, χορός ναυτών, να μεταφέρει τα στοιχεία του σκηνικού: δοκάρια, τάβλες, σκαμνιά που πάνω τους θα ισορροπήσουν οι τάβλες, μεταμόρφώνοντάς τες σε τραμπάλες. Όλα λειτουργικό στοιχείο της παράστασης.
Η σκηνοθεσία έπαιξε κάνοντας πρωταρχικό της στοιχείο το μεγάλο δίλημμα και την αντιπαράθεση Νεοπτολέμου και Οδυσσέα. Τα ρούχα των δύο πρωταγωνιστών, άσπρο και μαύρο, συμβολικά και ειρωνικά επιλεγμένα.  Η τραμπάλα, και οι δύο πρωταγωνιστές να προσπαθούν να ισορροπούν σε μία τραμπάλα. Πότε να γέρνει η αλήθεια από εδώ και πότε από εκεί να στρέφει.
images (2)Ο Μαρμαρινός, με μελετημένη παλιομοδίτικη, στυλιζαρισμένη εκφορά του λόγου, είναι λιτός στο παίξιμό του. Η σκηνή της κρίσης του,  η απόγνωση, η νοσταλγία για την πατρίδα, ο θυμός για το δόλο και την ατιμία που του έστησαν, το δηλητήριο και οι αφόρητοι πόνοι μας διαπερνάνε. Αλλά με μια μελετημένη, συγκρατημένη και ελεγχόμενη ένταση του λόγου που τον κάνει ακόμα πιο εύστοχο και πιο βαρύ.  Ο πόνος ο πραγματικός δεν στηρίζεται σε φωνές και υστερικές τσιρίδες για να εκφραστεί. Είναι βαθύς, υπόκωφος και εσωτερικός.
«Αχ, ο θεόπικρος εγώ, ο πολυβασανισμένος, ούτε είδηση δεν πήρε ο κόσμος κι η Ελλάδα πως λιώνω εδώ στην εξορία!»
Ο διάλογοι ανάμεσα σε Χειλάκη και Μαρκουλάκη, διάλογοι που χρειάζονται συνάμα απόλυτο σωματικό έλεγχο και αντοχή, βγαίνουν αβίαστα και με τον τρόπο που νιώθεις ότι κινούνται, αβίαστα μας παρασύρουν και εμάς μαζί με το αέναο της κίνηση της δοκού. Πού είναι το δίκιο και πού το άδικο; Πού είναι η αλήθεια; Κάπου στη μέση όπου ισορροπούν πολλές φορές.
Μετρημενος ο Χειλάκης, λιτός και δωρικός, έκανε έναν Νεοπτόλεμο όπως ταιριάζει στον γιο του Αχιλλέα: ευγενικός, τρυφερός, έντιμος, φιλεύσπλαχνος. Του το αναγνωρίζει ο Οδυσσέας: «Ξέρω καλά, παιδί μου, πως είσαι έτσι πλασμένος από τη φύση σου, που ούτε θες να λες ούτε να κάνεις ατιμίες, αλλά πρέπει να τολμήσεις. Γιατί θα είναι πολύ γλυκό το αντίτιμο της Νίκης». Αχ! ποιο είναι αλήθεια το φίδι το πραγματικό που χύνει δηλητήριο, δηλητήριο που ναρκώνει αισθήσεις και συνειδήσεις; Η εσωτερική του πάλη μεταδίδεται και μας διαποτίζει.
10411066_1515521048663995_1273836180652648752_nΚαι ο Οδυσσέας από την άλλη, ο Οδυσσέας του Μαρκουλάκη, ένας Οδυσσέας κατεργάρης, καταφερτζής, παμπόνηρος  και ευφυής. Το ελληνικό δαιμόνιο, η αθάνατη ελληνική φυλή να ξεδιπλώνεται μπροστά σου. Εξαιρετικός ο Μαρκουλάκης ανεβάζει τον πήχη κάθε φορά και πιο ψηλά χωρίς να πέφτει. Έχει ένστικτο και αισθητήριο  που τον βοηθάνε να κάνει σοφές επιλογές. Εξαιρετικό και το δίδυμό τους με Χειλάκη. Η συνεργασία τούς πάει πολύ. Δείχνουν ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν σε ρόλους δύσκολους χωρίς να ξεφεύγουν και χωρίς να καταφεύγουν σε υπερβολές και μανιερισμούς. Ο Μαρκουλάκης
Ο Χορός. Από τους καλύτερους Χορούς. Καλοκουρδισμένος, μου θύμιζε σε ακρίβεια κινήσεως, αιλουροειδές. Συμβολικά αναπαριστούσε συμμετέχοντας, την ένταση και το τραμπάλισμα των συναισθημάτων. Στροβίλιζε αενάως μα πάντοτε ευστόχως τοποθετούμενος.
 Η μουσική (Lost Bodies) ήταν ένα από τα πολύ δυνατά ατού της παράστασης. Υπόκωφη και επιβλητική, ενίσχυε και τόνιζε χωρίς να κυριαρχεί.
Η μετάφραση του Γιώργου Μπλάνου απόλυτα ταιριαστή και επιτυχημένη, ποιητική και ευαίσθητη, κάνοντας ένα κείμενο σκληρό να στρογγυλεύει.
epidauros Η σκηνοθεσία (Κώστας Φιλίππογλου) είχε άποψη, σύγχρονη, αφαιρετική οπτική, σε οδηγούσε χωρίς να σε καθοδηγεί, χωρίς να νουθετεί και να προσπαθεί να διδάξει. Απέφευγε να πάρει θέση αφήνοντας στο κοινό να συνεχίσει τη δικιά του τραμπάλα ισορροπίας φεύγοντας .
 Η λύση στην παράσταση δόθηκε από τον Ηρακλή. Τα φέιγ βολάν που πέταξε στον αέρα έδωσαν το λυτρωτικό τέλος. Μα η ζωή δεν είναι πάντα παραμύθι και ο από μηχανής Θεός επιζητείται μα σπανίως εμφανίζεται.
Φεύγοντας  αναρωτιέμαι ποιος ήρωας τάχα να μου ταιριάζει; Ποιον ήρωα θα ήθελα δίπλα μου; Τον πολυμήχανο Οδυσσέα που πάντα θα έχει άκρες και πάντα θα τη βολεύει και θα βολεύομαι κι εγώ μαζί του ή τον έντιμο και φιλαλήθη Νεοπτόλεμο;
Η ζυγαριά είχε κυλίσει μέσα μου… Μα πάλι «Όχι, αν με το ψέμα μπορείς να φτάσεις στο σκοπό σου;».

Σάββατο 26 Απριλίου 2014

ΑΝΩ ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ Η ΠΕΤΡΙΝΑ ΤΗΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ Ή ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ Ή ΑΤΤΑΛΙΩΤΙΚΑ

Ποιος ξέρει τα Πέτρινα της Φρειδερίκης; Μια γειτονιά της Αθήνας, τόσο διαφορετική,  και τόσο κοντά στο κέντρο της Αθήνας και στο πολύβουο Θησείο. Γατί τα «Πέτρινα» είναι πίσω ακριβώς από το Θησείο, στα Άνω Πετράλωνα, στον Περιφερειακό του Φιλοπάππου.
Η θέα από τα Πέτρινα
Η θέα από τα Πέτρινα
Τα  Άνω Πετράλωνα που αναπτύσσονται ταχύτατα και σε λίγο διάστημα θα είναι το επόμενο meeting point της νεολαίας. Ήδη στη γειτονιά στεγάζονται εναλλακτικά και ωραία μαγαζιά που λίγο θυμίζουν τα παλιά μαγαζιά που υπήρχαν εκεί. Βέβαια από τα πιο παλιά το ιστορικό πια ταβερνάκι του Οικονόμου, γνωστό και από τις συναθροίσεις του Σημίτη εκεί με πανεπιστημιακούς δασκάλους.
Και μετά η έκρηξη με τα νέα, εναλλακτικά μαγαζιά και στέκια όπως το  Κουτί, το Θεραπευτήριο, η Γαζία, Δυτικά του Φιλοπάππου, η Κάππαρη, το Τσιπουράδικο του Αποστόλη, το Αντέτι, η Συνοικία το Όνειρο, το Κρητικό Στέκι,  ο Λουσιέν με το μικροσκοπικό μπιστρό του, ο Σκούφιας, η Βραζιλιάνα, το Μινόρε της Αυγής, ο Σάλος Λαγός (που μου αρέσει ιδιαίτερα για τους καταλόγους του), το Αστέρ (πάρτε τηγανητές πατάτες και μαραθόπιτες και συνδυάστε τες με καλή ρακή).
Τα πρώτα χρόνια
petralona2Οι πρώτοι κάτοικοι, μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γίνεται από κατοίκους της Ρούμελης, της Γορτυνίας και της Κορίνθου που εγκαθίστανται εκεί καθώς βρίσκουν δουλειά στα νταμάρια, στο εργοστάσιο φωταερίου, στα τσαγκάρικα του Μοναστηρακίου, στη Σοκολατοποιία του Παυλίδη, στο Πιλοποιείο του Πουλόπουλου ή στο «Μπισκοτάδικο» Παπαδοπούλου, που από τα τέλη του 19ου αιώνα αρχίζουν να λειτουργούν στην ευρύτερη περιοχή.
Δεύτερο ρεύμα εγκατάστασης κατοίκων, γίνεται από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και  γι’ αυτό η περιοχή είναι γνωστή και ως Ατταλιώτικα. Από  τους πρόσφυγες  που ήλθαν από την Αττάλεια και την Αλάια της Μικράς Ασίας και ζήτησαν μια  στέγη εκεί.
Στο παλιό λατομείο, στον  λόφο του Φιλοπάππου, δημιουργήθηκε μια παραγκούπολη, στην οποία κατοικούσαν 800 οικογένειες σε μια έκταση 30 στρεμμάτων. Πρόχειρα σπίτια ατάκτως ερριμένα και φτιαγμένα από λαμαρίνες, ξύλα, γκαζοτενεκέδες και ότι άλλο μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να φτιάξουν μια προσωρινή στέγη. Με κοινά αποχωρητήρια για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Φτώχεια, αθλιότητα και συνθήκες ανέχειας και σκληρής βιοπάλης.
Αυτή ήταν η εικόνα του Συνοικισμού του Ασυρμάτου το άλλο όνομα με το οποίο ήταν γνωστή η συνοικία. Λεγόταν Ασύρματος καθώς εκεί υπήρχε η  Σχολή Τηλεγραφητών – Ασυρματιστών της Σχολής Πολέμου του Πολεμικού Ναυτικού. Οι εγκαταστάσεις είχαν δημιουργηθεί στις αρχές του 20ου αιώνα και εκτείνονταν ανάμεσα στη σημερινή οδό Τρώων και του Περιφερειακού Φιλοπάππου. Στον λόφο μάλιστα εκεί δίπλα ήταν και η  κεραία των ασυρμάτων προκειμένου να είναι εφικτή η επικοινωνία με τα πλοία που βρίσκονταν ανοικτά του Σαρωνικού. Κατά άλλους Ασύρματος λεγόταν καθώς εκεί είχαν στα χρόνια της Κατοχής οι Γερμανοί εγκαταστημένο τον ασύρματό τους.
«Τα Πέτρινα»
Χαρακτηριστικό πέτρινο σπίτι
Χαρακτηριστικό πέτρινο σπίτι
Το 1944, στα Δεκεμβριανά,  ξέσπασε πυρκαγιά, που κατέστρεψε τις εγκαταστάσεις και τότε αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί ο χώρος  για την ανέγερση κατοικιών προς αποκατάσταση των προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής.
Ο πρώτος οργανωμένος οικισμός παραδόθηκε στους κατοίκους το 1956. Για την ανέγερση των σπιτιών χρησιμοποιήθηκαν οι πελεκητές πέτρες από την κατεδαφισμένη Σχολή Πολέμου του Ναυτικού. Αρχικά παραδόθηκαν 24 σπίτια και μετά προστέθηκαν και άλλα. Συνολικά 170 πέτρινα σπίτια των 55 τετραγωνικών το καθένα. Αλλά και πάλι δεν έφτασαν για όλους τους πρόσφυγες που ήταν πολυπληθείς.
Για τον λόγο αυτό κατασκευάστηκε η μεγάλη πολυκατοικία απέναντι από το λόφο, πάνω σε σχέδια του σπουδαίου αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη, που ήταν τότε Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μελετών του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (1913-1993). Ανεγέρθηκε εκεί όπου βρισκόταν η παλαιά είσοδος του Συνοικισμού, στο τέλος της οδού Κυδαντιδών.
Στενάκι στα Πέτρινα
Στενάκι στα Πέτρινα
Ο νέος οικισμός Περικλέους όπως προσπάθησε να μετονομαστεί ανοικοδομήθηκε από τις πιστώσεις του εράνου της «Βασιλικής Πρόνοιας» που όπως ανέφεραν οι εφημερίδες τις περιοχές και τα εγκαίνια του οικισμού έκανε τότε η Βασίλισσα Φρειδερίκη. Έτσι μέχρι σήμερα στους παλαιούς Αθηναίους ο οικισμός έμεινε να αποκαλείται «τα πέτρινα της Φρειδερίκης». Δείτε ένα σπάνιο ντοκουμέντο από τη θεμελίωση των Πέτρινων από τη Φρειδερίκη: http://youtu.be/-Lys2INmnJU
Τα «πέτρινα» δημιουργούν μια άλλη αίσθηση καθώς τα περπατάς. Μοιάζει να βρέθηκες ξαφνικά σε μια γειτονιά του χθες καθώς περπατάς στα ήσυχα στενά κάτω από τις λεμονιές. Αυλές με όμορφες γωνιές, γλάστρες με λουλούδια, έντονα χρώματα και όμορφες οσμές που ξεχύνονται από παντού. Κάποια μπουγάδα απλωμένη, το ραδιόφωνο που ακούγεται απαλά, μια γιαγιά στο παραθύρι.
Εκεί οι κάτοικοι ακόμα σου χαμογελούν και σε οδηγούν προσεχτικά καθώς χάνεσαι μέσα στα στενά. Νομίζω σε λίγο θα ακούσω γέλια και φωνές από τις γυναίκες και τα κορίτσια της γειτονιάς και στη γωνιά του δρόμου θα δω να ξεπροβάλει ο Αλεξανδράκης.
«Συνοικία το Όνειρο»
Γιατί εδώ είναι η «Συνοικία, το όνειρο», η παλιά γειτονιά της παραγκούπολης που αποθανατίστηκε και έμεινε στην ιστορία από την περίφημη ταινία σε σκηνοθεσία του  Αλέκου Αλεξανδράκη. Ο Αλέκος  Αλεξανδράκης και η τότε σύντροφός του Αλίκη Γεωργούλη αναζητούσαν μια φτωχή περιοχή για τα γυρίσματα της ταινίας τους. Κάποιος λοιπόν τους πήγε στην περιοχή αυτή και  βρήκε εκεί το ιδανικό σκηνικό της ταινίας του. Όσο για κομπάρσους; Οι ίδιοι οι κάτοικοι.
Σκηνή από την ταινία
Σκηνή από την ταινία
Το έργο για να γυριστεί συνάντησε πολλές αντιδράσεις και στην αρχή δεν έδινε άδεια ο αστυνομικός διευθυντής.  «Κόφτε το, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν φτωχοί και πεινασμένοι» διατεινόταν. Μόνο με παρέμβαση της  Ελένης Βλάχου το έργο βγαίνει στα σινεμά αλλά με πολλές σκηνές κομμένες. Στην περιφέρεια δεν προβλήθηκε ποτέ…ειδικά στις «εθνικά ευαίσθητες περιοχές» εκδόθηκε αυστηρή διαταγή απαγόρευσης. Στην προβολή του στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αποσπά ευνοϊκές κριτικές αλλά η ταινία γνωρίζει αποτυχία.
Το τραγούδι βέβαια που ερμήνευσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης το  «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» σε στίχους του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, θα γίνει ύμνος και θα αποτελέσει σταθμό στην ιστορία του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού.  Ακούστε το τραγούδι:http://youtu.be/Xo-u–7p4L8 .
Ο Αλεξανδράκης πικράθηκε πολύ από όλες τις περιπέτειες αυτές και μάλιστα το τέλος της ταινίας ήταν και το τέλος της σχέσης του με την Αλίκη Γεωργούλη. Δείτε συνέντευξη του Αλέκου Αλεξανδράκη στον Άρη Σκιαδόπουλο για την ταινίαhttp://youtu.be/o68e7NeNEVg
Λεπτομέρεια από χαρακτηριστικό σπίτι
Λεπτομέρεια από χαρακτηριστικό σπίτι
αλιοί κάτοικοι της περιοχής έχουν διηγηθεί τις μνήμες τους από τα γυρίσματα. Ειδικά η σκηνή στο νυχτερινό κέντρο με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Οι κάτοικοι της Πλατείας Μερκούρη συνωστίσθηκαν για να δουν από κοντά το ίνδαλμά τους και να παρακολουθήσουν τα γυρίσματα ανάμεσα από τις γρίλιες των παραθύρων
Η ταβέρνα στην οποία έγιναν τα γυρίσματα με τον Αλέκο Αλεξανδράκη να χορεύει χασαποσέρβικο φωνάζοντας «άτιμε ντουνιά!», διασώζεται με διαφορετική ονομασία. Σήμερα λέγεται «Της κακομοίρας» ενώ το παλιό της όνομα ήταν  «Ο Βασίλης», από το όνομα του πρώην ποδοσφαιριστή  Βασίλη Δεδιώτη ο οποίος είχε τη διαχείρισή της.
Δείτε ολόκληρη την ταινία https://www.youtube.com/watch?v=uT7PicQ4cPo
 Να μην ξεχάσουμε και τον θερινό κινηματογράφο Ζέφυρο. Πριν τη μετατροπή του λειτουργούσε ως βαριετέ πολύ γνωστό. Ουρές γινόταν στις δεκαετίες του 40 και του 50 από τις γύρω περιοχές από κόσμο που ερχόταν να δει τη Βασιλειάδου, τον Βογιατζή και τον Αυλωνίτη στο Βαριετέ του «Ζέφυρου» στην Τρώων. Πριν από περίπου 25 χρόνια, ο Νίκος Μουζακίτης μετέτρεψε το παλιό θέατρο σε θερινό κινηματόγραφο με σινεφίλ ταινίες.
Παλιές, ανθρώπινες γειτονιές ακόμα και τώρα. Όπου η Άνοιξη έχει το δικό της χρώμα και τη δική της μυρωδιά. Τη μυρωδιά από τις λεμονιές. Σε λίγο θα δω και τον χαρταετό να ξεπροβάλει στον λόφο της Πνύκας και να κατευθύνεται αγέρωχος στον αττικό ουρανό! http://youtu.be/lOANGGHT4Xg
Σκηνή από το τέλος της ταινίας
Σκηνή από το τέλος της ταινίας
 «Κάπου στα Πετράλωνα»,  Γιώργος Νταλάρας (1969) http://youtu.be/8FWWatWevqk